Podstawę prawną działania rzecznika konsumentów stanowią przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Do zadań rzecznika należy w szczególności:
- udzielanie konsumentom bezpłatnych porad i informacji prawnej w zakresie ochrony ich praw i interesów,
- występowanie do przedsiębiorców w sprawach o ochronę interesów i praw konsumentów,
- udzielanie konsumentom pomocy prawnej przy dochodzeniu roszczeń na drodze sądowej,
- współdziałanie z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcją Handlową oraz innymi organizacjami, do których zadań statutowych należy ochrona praw i interesów konsumentów,
- składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów.
W sprawach, w których przedsiębiorca naruszył prawa lub interesy konsumenta, a istnieje szansa na polubowne zakończenie sporu – rzecznik występuje do przedsiębiorcy. Aby rzecznik mógł podjąć interwencję, konsument powinien najpierw wyczerpać drogę postępowania reklamacyjnego.
W sprawach, w których strony przedstawiają ostateczne i rozbieżne stanowiska, przedsiębiorca nie przyjmuje argumentów ani konsumenta, ani rzecznika i polubowne zakończenie sporu okazuje się niemożliwe – rzecznik może udzielić pomocy konsumentowi w dochodzeniu roszczeń na drodze sądowej.
Rzecznik konsumentów nie posiada natomiast uprawnień kontrolnych wobec przedsiębiorców, nie orzeka w sprawach, nie przeprowadza postępowania dowodowego, nie ocenia czy towar jest wadliwy czy nie, nie wydaje nakazów ani zakazów, ani też nie nakłada kar. Rzecznik nie posiada tym samym narzędzi ani uprawnień do nakazania przedsiębiorcy uznania roszczeń konsumenta.
Miejski Rzecznik Konsumentów w sprawach merytorycznych podlega bezpośrednio Prezydentowi, a w sprawach organizacyjnych Zastępczyni Prezydenta ds. rozwoju przestrzennego i mieszkalnictwa.
Uwaga!
Miejski Rzecznik Konsumentów w Gdańsku udziela porad oraz podejmuje interwencje wyłącznie na rzecz mieszkańców Gdańska.
Mieszkańcy innych miast mogą uzyskać pomoc rzecznika konsumentów w swoim powiecie/mieście. Dane teleadresowe właściwego rzecznika można ustalić w starostwie powiatowym, urzędzie miasta lub korzystając z wykazu rzeczników publikowanego na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Miejski Rzecznik Konsumentów działa wyłącznie w sprawach konsumenckich, a więc w sprawach dotyczących zawierania i wykonywania umów cywilnoprawnych pomiędzy konsumentem, a przedsiębiorcą, mającym siedzibę w Polsce.
Zgodnie z art. 221 Kodeksu cywilnego za konsumenta uważa się osobę fizyczną, dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Zgodnie z art. 431 Kodeksu cywilnego przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, (…) prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.